Ξέρουμε πως προσβάλλουμε τα πνευματικά δικαιώματα με την κάθε δημοσίευση στο blog και ότι με ένα νεύμα του νόμου και του δημιουργού και του κληρονόμου και του εκδοτικού και του θιγμένου θα μπορούσαμε σε ελάχιστο χρονικό διάστημα να βρεθούμε είτε πίσω από τα κάγκελα, είτε πάνω σ'αυτά. Όμως ό,τι ανεβαίνει, ανεβαίνει από την φυσική διάθεση να μοιραστούμε, να θυμίσουμε, να μονολογήσουμε όπως θα το κάναμε ούτως ή άλλως.

Δευτέρα 29 Αυγούστου 2022

Ηλέκτρα Λαζάρ: Λυρικό δοκίμιο για τον Deus Absconditus [Υπό τη μουσική υπόκρουση του Spiegel Im Spiegel του Arvo Pärt]




Σαν σήμερα, 29 Αυγούστου... 


Ο Ζαχαρίας, της Ελισάβετ, πατέρας του Ιωάννη του αποκεφαλισθέντα, που με τα χρόνια ο άνθρωπος άρχισε να τον βλέπει ως αποκεφαλιστή, έπεσε σε βαθιά σιωπή· τιμωρητική· θεϊκής ελεύσεως· ανάγιος και ανάπηρος μέχρι τη γέννηση.  

Έντεκα μήνες σιωπής και αφωνίας, ο άλαλος Ζαχαρίας μιλούσε μόνο με νοήματα, σ’ έναν κόσμο αναλυτό, μέχρι που σταμάτησε να προσπαθεί. Κι εκεί βρήκε στη σιωπή την αδειανότητα, τον ήχο που βγάζει ο χρόνος. 

Ο Ζαχαρίας που μας άνοιξε την πόρτα στο καταραμένο σπίτι, σ’ ένα σπίτι που ο πατέρας κλείστηκε στη σιωπή και ο γιος έχασε το κεφάλι, όσο κι αν τον βρίσκουμε αγιογραφημένο και μνημονευόμενο, πράο και ενάρετο, πάντα θα κοιτάζει κατάματα την εκδίκηση του χρόνου: ο Θεός έπεσε εξίσου σε βαθιά σιωπή. Το τάγμα του λιποτάκτησε· ο σταυρός ξεφλουδίζει μελαγχολία με τη μελαγχολία· η αδειανότητα του Παραδείσου γίνεται αισθητή όπως το σπίτι που ανοίγεται μετά από καιρό. Όταν όλα φεύγουν όμως, όταν όλα αποχωρούν ή γυρίζουν από κει που ήρθαν, σπάζοντας τον κύκλο, αυτό που μένει στη θέση του κύκλου είναι η σιωπή Του. Τίποτα δεν μένει αδειανό πια, γιατί στη σιωπή κατοικεί ο Θεός. Ο άνθρωπος ολομόναχος μετακινείται στη ζωή – μεγαλώνει με τη δική του αφωνία. 

Ο Arvo Pärt επέλεξε να βάλει τον άνθρωπο να ακούσει την απουσία, την σιωπή, να ακούσει τον λευκό πίνακα, το άφατο του αποχαιρετισμού, να ακούσει τον ήχο που βγάζει το βλέμμα μέσα από τον καθρέφτη και του καθρέφτη που κοιτάζει τον άνθρωπο. Να ακούσει τη θλίψη του πρώτου ανθρώπου του Αδάμ και το ποτέ της Εύας που το ποτέ της δεν έχει το ποτέ.  

Ο Arvo Pärt έδωσε μουσική στο αιώνιο βλέμμα, παραμορφώνοντας το πιάνο του, προσκαλώντας τον ανιαρό ακροατή να ζήσει μαζί με την απέραντη μοναχική φωνή του βιολιού και την επαναλαμβανόμενη ετυμηγορία του πιάνου, που λέει τα παρακάτω: ο άνθρωπος της ζωής, γιος του βουβαμού, δεν έχει πολεμική καταγωγή, αλλά μονάχα καταχνιά.