Για ένα διεθνές φεμινιστικό κίνημα ενάντια στην καπιταλιστική πατριαρχία και τον συνεχή πόλεμο για την κοινωνική αναπαραγωγή
S. Federici
Ζούμε σε μια εξαιρετική στιγμή, μια στιγμή κατά την οποία όλες οι δυνάμεις, η βία και η επιβολή του καπιταλισμού μετατοπίζονται με τρόπους που, σε μεγάλο βαθμό, έχουν διαμορφώσει την ιστορία. Ο καπιταλισμός γεννήθηκε με τη γενοκτονία, με την αποικιοκρατία, με τη δουλεία και με το κυνήγι μαγισσών. Και υπήρξε ένα βίαιο πατριαρχικό σύστημα σε όλη του την ιστορία. Έχει οδηγήσει σε δύο παγκόσμιους πολέμους που σκότωσαν εκατομμύρια ανθρώπους. Αλλά, τουλάχιστον από το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, υπήρξε ένα είδος συμβιβασμού, που οδήγησε σε κάποια διαπραγμάτευση και κάποια αναγνώριση των δικαιωμάτων των λαών, στη διαδικασία της αποαποικιοποίησης. Όλα αυτά σήμερα διαγράφονται. Εισερχόμαστε σε μια νέα φάση της καπιταλιστικής πατριαρχίας. Νομίζω ότι είναι πραγματικά σημαντικό να σκεφτούμε τι σημαίνει αυτό.
Αυτό είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο θέλω να μιλήσω για το είδος του αγώνα, για το είδος του κινήματος που χρειαζόμαστε. Πρώτα απ’ όλα, είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε ότι, όπως έχω γράψει και δηλώσει πολλές φορές τα τελευταία χρόνια, αυτό που βλέπουμε σήμερα στην Παλαιστίνη, στο Σουδάν, στο Κονγκό, είναι στην ουσία μια ακραία εκδήλωση μιας διαδικασίας που αναπτύσσεται και προετοιμάζεται από το τέλος της δεκαετίας του 1970. Από τότε ξεκίνησε η μεγάλη αντεπανάσταση—μια αντεπανάσταση ενάντια στα κινήματα της δεκαετίας του ’60, ενάντια στην αποαποικιοποίηση, ενάντια στο φεμινιστικό κίνημα, στο αντιπολεμικό κίνημα.
Έχουμε, λοιπόν, μια διαδικασία που από τη δεκαετία του ’70 κορυφώνεται με την κρίση του χρέους, με τη δομική προσαρμογή, με την επιβολή οικονομικών όρων σε πολλές χώρες, που στην πραγματικότητα διέλυσαν τον κοινωνικό ιστό των χωρών, καταδικάζοντας τεράστιους πληθυσμούς στη μετανάστευση και αναγκάζοντας μαζικές απελάσεις ανθρώπων από τη γη τους. Και φυσικά, όλο αυτό εντείνει τις κοινωνικές συγκρούσεις.
Είναι, λοιπόν, σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η ακραία βία, η γενοκτονική βία, οι δηλώσεις περί εξόντωσης που βλέπουμε να εξελίσσονται και συνεχίζονται μέχρι σήμερα—ιδιαίτερα στην Παλαιστίνη, αλλά όχι μόνο εκεί—δεν είναι αποσυνδεδεμένες, δεν είναι μια ακραία, μεμονωμένη περίπτωση. Αντίθετα, αποτελούν μέρος ενός συνολικού σχεδίου του καπιταλισμού, που πλέον, για διάφορους λόγους, δεν έχει πια χώρο ούτε καν για κάποια μορφή κοινωνικής δημοκρατίας. Και έτσι, απελευθερώνει τη βία του με έναν ανοιχτό και απροκάλυπτο τρόπο. Οι πρόσφατες δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ είναι ένα εμβληματικό παράδειγμα αυτής της νέας φάσης του καπιταλισμού, που επιστρέφει στην πιο αποικιοκρατική του περίοδο.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, το ερώτημα του κινήματος είναι κρίσιμο. Πρέπει να καταλάβουμε ότι, ναι, οι διαδηλώσεις και η δημιουργία διεθνών δικτύων είναι θεμελιώδεις, αλλά ταυτόχρονα πρέπει να αρχίσουμε να επανεξετάζουμε τους ίδιους τους μηχανισμούς που, σε καθημερινή βάση, τροφοδοτούν αυτό το σύστημα και επιτρέπουν στο καπιταλιστικό σύστημα να αναπαραχθεί. Πρέπει να μάθουμε να απενεργοποιούμε τον καπιταλισμό όχι μόνο μέσα από τη μαζική αντιπαράθεση στους δρόμους και σε μαζικές διαδηλώσεις, αλλά και αλλάζοντας την ίδια την οργάνωση της κοινωνικής αναπαραγωγής. Γιατί είναι ακριβώς αυτή η διαδικασία κοινωνικής αναπαραγωγής—που βασίζεται στη σύγκρουση, στις ιεραρχίες, στις διαιρέσεις, στην υποτίμηση ολόκληρων πληθυσμών—που μας έχει οδηγήσει στη σημερινή κατάσταση.
Σε αυτό το σημείο, πιστεύω ότι το φεμινιστικό κίνημα έχει έναν πολύ σημαντικό ρόλο να παίξει. Όχι οποιοδήποτε φεμινιστικό κίνημα, γιατί υπάρχουν πολλές διαφορετικές εκδοχές του φεμινισμού—υπάρχει και ένας νεοφιλελεύθερος, κρατικά χορηγούμενος φεμινισμός που αντιβαίνει σε όσα λέω. Αλλά το λαϊκό φεμινιστικό κίνημα, το οποίο βασίζεται στη μαζική πάλη, έχει αναγνωρίσει τη σημασία της αναπαραγωγής ως πεδίου αγώνα, που αγγίζει κάθε πτυχή της ζωής.
Αυτό το κίνημα μπορεί να δημιουργήσει έναν κοινό τόπο για διαφορετικά κινήματα και να αναδείξει τη συνέχεια μεταξύ οικονομικής κρίσης, φτώχειας, απαλλοτρίωσης και της οικολογικής καταστροφής του πλανήτη. Ένα τέτοιο κίνημα μπορεί να χτίσει δίκτυα αντίστασης, όπως εκείνα που είδαμε τη δεκαετία του 1990 με το αντιπαγκοσμιοποιητικό κίνημα. Και φυσικά, αυτό περιλαμβάνει και το εργατικό κίνημα, το οποίο, δυστυχώς, ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, έχει αποδεχτεί κρατικές πολιτικές και συχνά συνεργάστηκε με ιμπεριαλιστικές πολιτικές και την αποικιοκρατία.
Χρειαζόμαστε νέα εργατικά κινήματα, κινήματα που δεν θα διαπραγματεύονται μόνο μισθούς και συντάξεις, αλλά που θα διεκδικούν το δικαίωμα να αποφασίζουν στο τι παράγεται. Κινήματα που θα λένε «Δεν θα παράγουμε βόμβες, δεν θα παράγουμε τοξικά υλικά που καταστρέφουν ζωές». Γιατί η ίδια η οικονομία, όπως έχει ειπωθεί πολλές φορές, είναι πόλεμος.
Πρέπει να αναπτύξουμε νέες μορφές αλληλεγγύης, νέες μορφές κοινοτήτων και παραγωγής που είναι πιο αυτόνομες και αποσυνδέονται από το καπιταλιστικό σύστημα. Αυτό είναι απαραίτητο για να μπορέσουμε να αντιστρέψουμε την επίθεση που βιώνουμε σήμερα—μια ανοιχτή διαδικασία εξόντωσης λαών και λεηλασίας των φυσικών πόρων.
Για παράδειγμα, γνωρίζουμε ότι πίσω από τη μαζική εκδίωξη του παλαιστινιακού λαού βρίσκεται η ανακάλυψη τεράστιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου ανοιχτά της Γάζας από το 2002. Δεν πρόκειται μόνο για την αποικιοκρατική φαντασίωση μετατροπής της Γάζας σε τουριστικό θέρετρο για τους πλούσιους, αλλά και για την κατάληψη αυτών των πόρων.
Γι’ αυτό χρειαζόμαστε κινήματα που δρουν σε πολλαπλά επίπεδα—στην κοινότητα, στην παραγωγή, στη διεθνή αλληλεγγύη.
